نمودار درختی از پایگاه قرآنی رضوان

حجة الاسلام و المسلمین رضوانی
سه شنبه ۲۹ بهمن ۹۸

تفسیر سوره بقره آیه ۲۰۴ | عملکرد روانى و اجتماعى منافقان‏ 3

حجة الاسلام و المسلمین رضوانی
دوشنبه ۲۱ خرداد ۰۳

برای افزایش سرعت مطالعه خودم چه کنم ؟

برای افزایش سرعت خواندن خود در مطالعه چه کنم ؟

برای افزایش سرعت خواندن خود در مطالعه، می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:

تمرکز و حضور ذهنی: قبل از شروع به خواندن، مطمئن شوید که ذهنتان آماده و تمرکز دارد. از محیطی آرام و بدون تشتت استفاده کنید و تلاش کنید تا همه تمرکز خود را به مطالعه اختصاص دهید.
استفاده از تکنیک‌های خواندن سریع: تکنیک‌هایی مانند اسکن خطوط، خواندن چشمی (Rapid Serial Visual Presentation) و استفاده از نقاط بین کلمات (Spritz) می‌تواند به شما کمک کند تا سرعت خواندن خود را افزایش دهید.
حذف عادت‌های غیرضروری: عادت‌هایی مانند صحبت با خود، حرکات بدن، جستجو در لغت‌نامه و … ممکن است سبب کاهش سرعت خواندن شما شود. سعی کنید این عادت‌ها را کاهش دهید و تمرکز خود را بر روی متن مطالعه شده نگه دارید.
تمرین و عملکرد مداوم: همانند هر مهارت دیگری، سرعت خواندن نیز نیاز به تمرین و عملکرد مداوم دارد. با انجام تمرین‌های خواندن سریع و مطالعه منظم، قدرت خواندن خود را بهبود بخشید.
استفاده از تکنولوژی: امروزه بسیاری از برنامه‌ها و ابزارهای موجود در دستگاه‌های هوشمند و کامپیوتر، قابلیت‌هایی برای افزایش سرعت خواندن فراهم کرده‌اند. از این ابزارها استفاده کنید و با استفاده از آن‌ها سرعت خواندن خود را بهبود بخشید.

خلاصه‌سازی و تجزیه مطالب : قبل از شروع به خواندن، سعی کنید مطلب را به صورت خلاصه درک کنید و اجزای مختلف آن را تجزیه کنید. برای این کار، به دنبال عناوین و زیرعناوین مهم در متن باشید و سعی کنید نقاط کلیدی را استخراج کنید. با فهمیدن ساختار و جزئیات مطلب، می‌توانید با سرعت بیشتری آن را مطالعه کنید.
استفاده از تکنولوژی‌های پشتیبان : برخی از نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌ها قابلیت پشتیبانی در خواندن سریع را دارد. این ابزارها مانند Spritz، Spreeder و Accelerator می‌توانند با نمایش کلمات به صورت سریع و تکرار آن‌ها، سرعت خواندن شما را افزایش دهند.
تمرین با متون مناسب : برای تمرین سرعت خواندن، از متونی استفاده کنید که به طور خاص برای این منظور طراحی شده‌اند. مثلاً متونی با ساختار ساده و جملات کوتاه را انتخاب کنید و تمرکز خود را بر روی سرعت خواندن قرار دهید.
افزایش دامنه دید: با افزایش دامنه دید، می‌توانید بیشترین تعداد کلمات را در یک نگاه درک کنید و نیاز به حرکت چشم را کاهش دهید. برای افزایش دامنه دید، می‌توانید از تمرینات چشمی مانند تمرینات پروگرسیو پیرل (Perceptual Expansion) استفاده کنید.

عدم تکرار خواندن : در صورتی که قادر به درک و فهم مطلب هستید، تلاش کنید عادت خود را از تکرار خواندن جملات یا پاراگراف‌ها کاسته و به جلو بروید. این کار به شما کمک می‌کند تا سرعت خواندن خود را افزایش دهید. به جای بازگشت به عبارات قبلی، به سرعت به جلو حرکت کنید و مطالب جدید را بخوانید.
تمرین با متون مختلف : برای افزایش سرعت خواندن، با متون مختلف آشنا شوید. این شامل مطالعه رمان‌ها، مقالات علمی، خبرها، وبلاگ‌ها و غیره است. با تمرین با متون گوناگون، قدرت خواندن خود را در زمینه‌های مختلف تقویت کنید.
استفاده از تکنیک‌های حافظه : استفاده از تکنیک‌های حافظه مانند نقشه ذهنی، تصاویر ذهنی و روش‌های دیگر می‌تواند به شما کمک کند تا اطلاعات را بهتر درک و به خاطر بسپارید. با استفاده از این تکنیک‌ها، می‌توانید سرعت خواندن خود را افزایش داده و همچنین اطلاعات را بهتر حفظ کنید.
تمرین با زمانبندی : برای افزایش سرعت خواندن، می‌توانید خود را در چالش‌های زمانبندی قرار دهید. مثلاً تصمیم بگیرید که در یک دقیقه، تعداد خاصی کلمه را بخوانید و سپس با گذشت زمان، سعی کنید این تعداد را افزایش دهید. با تمرین مداوم، سرعت خواندن شما بهبود خواهد یافت.

استفاده از لغات مشابه: در صورتی که با لغات مشابه و مترادف آشنایی دارید، می‌توانید سرعت خواندن خود را افزایش دهید. به جای توقف و بررسی هر لغت ناآشنا، سعی کنید از لغاتی استفاده کنید که به شکل و معنای مشابهی با لغت اصلی دارند. این کار به شما کمک می‌ند تا جریان خواندن را حفظنید و سرعت خواندن خود را افزش دهید.
تمرین با تمپو: یک روش دیگر برای افزایش سرعت خواندن، تمرین با تمپو است. در این روش، شروع به خواندن با یک تمپو (سرعت) پایین می‌کنید و سپس به تدریج سرعت را افزایش می‌دهید. با تمرین منظم، قدرت خواندن خود را در سرعت‌های بالاتر بهبود بخشید.
استفاده از علائم نگارشی: با استفاده از علائم نگارشی مانند نقطه ویرگول، کاما و دو نقطه، می‌توانید جملات را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کنید و سرعت خواندن خود را افزایش دهید. با تمرین و آشنایی با استفاده صحیح از علائم نگارشی، می‌توانید به سرعت و دقت بیشتری در خواندن دست یابید.
تمرین با متون صوتی: برای افزایش سرعت خواندن، می‌توانید از متون صوتی استفاده کنید. با همزمان گوش دادن به متن و خواندن آن، قدرت خواندن خود را تقویت کنید. همچنین، می‌توانید سرعت پخش فایل صوتی را تغییر دهید و سعی کنید با سرعت بالاتر به آن گوش دهید.

استفاده از فلش کارت‌ : با استفاده از فلش کارت‌ها، می‌توانید لغات و اطلاعات کلیدی را به صورت فشرده و مکرر مرور کنید. برای این کار، لغات یا اطلاعات را روی یک سمت فلش کارت بنویسید و تعریف یا توضیح آن را روی سمت دیگر بنویسید. سپس با نگاه کردن به لغت یا اطلاعات، سعی کنید به سرعت آن را تشخیص دهید. با تمرین منظم با فلش کارت‌ها، قدرت خواندن خود را بهبود بخشید.
حذف عادت‌های غیرضروری: در هنگام خواندن، تلاش کنید عادت‌های غیرضروری مانند حرکات بدن، جابجایی نامناسب چشم و تکان دادن سر را حذف کنید. این عادت‌ها ممکن است باعث کاهش سرعت خواندن شما شوند. با تمرین و آگاهی از این عادت‌ها، می‌توانید سرعت خواندن خود را بهبود بخشید.
استفاده از تکنولوژی‌های تسهیل‌کننده: در دنیای امروز، تکنولوژی‌های مختلفی وجود دارد که می‌تواند در افزایش سرعت خواندن کمک کند. مثلاً استفاده از نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌های مخصوص خواندن سریع، استفاده از قابلیت‌های تغییر فونت و اندازه متن در دستگاه‌های الکترونیکی و غیره. با استفاده هوشمندانه از تکنولوژی، می‌توانید سرعت خواندن خود را بهبود بخشید.

تمرین منظم: برای بهبود سرعت خواندن، تمرین منظم و پیوسته بسیار مهم است. هر روز به مدت کوتاهی وقت بگذارید و با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌های مختلف، سرعت خواندن خود را تمرین کنید. با تمرین منظم، عضلات چشم و مغز شما قوی‌تر می‌شوند و سرعت خواندن شما بهبود می‌یابد. همچنین، تمرین منظم باعث افزایش اعتماد به نفس در خواندن می‌شود.
استفاده از دوره‌های آموزشی: برخی دوره‌های آموزشی آنلاین یا حضوری برای افزایش سرعت خواندن وجود دارند. با شرکت در این دوره‌ها، می‌توانید با روش‌ها و تکنیک‌های جدید آشنا شده و سرعت خواندن خود را بهبود بخشید. همچنین، در این دوره‌ها می‌توانید با دیگران همکاری کنید و از تجربیات آن‌ها استفاده کنید.
خواندن با تمرکز: برای افزایش سرعت خواندن، تمرکز بسیار مهم است. در هنگام خواندن، تلاش کنید به محتوا تمرکز کنید و از حواس پرتی جلوگیری کنید. با تمرین و تقویت تمرکز خود، می‌توانید سرعت خواندن خود را بهبود بخشید.

استفاده از روش SQ3R: روش SQ3R یک روش مطالعه و خواندن است که به شما کمک می‌کند سرعت خواندن خود را افزایش دهید. این روش شامل مراحل زیر است:
- Survey (بررسی): قبل از شروع خواندن، به سرعت مطلب را نگاه کنید و عناصر اصلی آن را بخوانید.
- Question (پرسش): قبل از هر فصل یا بخش، سؤالاتی درباره محتوا بپرسید تا به دنبال جواب آن‌ها در متن باشید.
- Read (خواندن): با دقت و تمرکز متن را بخوانید و به جزئیات توجه کنید.
- Recite (تکرار): پس از خواندن هر بخش، سعی کنید آنچه را که خوانده‌اید به صورت خلاصه تکرار کنید.
- Review (مرور): پس از پایان خواندن، مطلب را به صورت خلاصه مرور کنید تا اطمینان حاصل کنید که مفاهیم را درک کرده‌اید.

با استفاده از روش SQ3R، می‌توانید سرعت خواندن خود را بهبود بخشید و همچنین بهترین درک از مطلب را داشته باشید. این روش به شما کمک می‌کند تمرکز خود را در حین خواندن حفظ کنید و از تکرار و مرور منظم برای تثبیت مطالب استفاده کنید

استفاده از تکنیک‌های حافظه مانند نقشه ذهنی، تصاویر ذهنی

استفاده از تکنیک‌های حافظه می‌تواند به شما در بهبود سرعت خواندن کمک کند. دو تکنیک معروف برای استفاده از حافظه عبارتند از:

نقشه ذهنی: نقشه ذهنی یک روش ساختاردهی و سازماندهی اطلاعات است که به شما کمک می‌کند مطالب را به صورت منطقی و قابل فهم برای حافظه خود ذخیره کنید. در این روش، شما با استفاده از یک نقشه، مفاهیم و ایده‌های مختلف را با هم ارتباط داده و به ترتیب منطقی قرار می‌دهید. با استفاده از نقشه ذهنی، می‌توانید سرعت خواندن خود را بهبود بخشید و بهترین درک از مطلب را داشته باشید.
تصاویر ذهنی: تصاویر ذهنی یک روش قدرتمند برای به خاطر سپردن اطلاعات است. با استفاده از تصاویر ذهنی، شما می‌توانید اطلاعات را به صورت تصویری و زنده در ذهن خود تجسم کنید. برای استفاده از این روش، تلاش کنید تصاویر زنده و جالبی را برای هر قسمت از مطلب ایجاد کنید و آن را با یکدیگر ارتباط دهید. به عنوان مثال، می‌توانید برای حفظ لغات جدید، تصاویر ذهنی خلاقانه‌ای بسازید که هر لغت را نمایش دهد.

با استفاده از تکنیک‌های حافظه مانند نقشه ذهنی و تصاویر ذهنی، می‌توانید اطلاعات را به صورت ساختارمند و قابل فهم در حافظه خود ذخیره کنید. این تکنیک‌ها به شما کمک می‌کنند در خواندن سریع‌تر و بهتر درک مطلب داشته باشید

تکنیک‌های حافظه نقشه ذهنی

تکنیک حافظه نقشه ذهنی یک روش ساختاردهی و سازماندهی اطلاعات است که به شما کمک می‌کند مطالب را به صورت منطقی و قابل فهم برای حافظه خود ذخیره کنید. در این تکنیک، شما با استفاده از یک نقشه، مفاهیم و ایده‌های مختلف را با هم ارتباط داده و به ترتیب منطقی قرار می‌دهید.

برای استفاده از تکنیک حافظه نقشه ذهنی، مراحل زیر را دنبال کنید:

شروع با یک مرکز: در وسط صفحه خود یک مربع کوچک (مرکز) رسم کنید و عنوان یا موضوع اصلی خود را در آن بنویسید.
شاخص‌گذاری: از مربع مرکز به صورت شعاع‌های خروجی (شاخص‌گذار) برای هر زیرموضوع یا ایده فرعی خود خط بکشید. هر خط باید به یک دایره کوچک (گره) در انتهای آن منتهی شود.
زیرموضوعات فرعی: در هر گره، زیرموضوع یا ایده فرعی خود را بنویسید و با خطوط متصل به مرکز و گره‌های دیگر به آن ارتباط دهید.
سطح‌بندی: در صورت نیاز، می‌توانید زیرموضوعات فرعی را به زیرموضوعات دیگر تقسیم کنید و با استفاده از خطوط و گره‌های جدید به هم متصل کنید.

استفاده از رنگ‌آمیزی و تصاویر: برای جذاب‌تر شدن نقشه ذهنی، می‌توانید از رنگ‌آمیزی و تصاویر استفاده کنید. با استفاده از رنگ‌آمیزی، مفاهیم مختلف را تمایز داده و با تصاویر، مفاهیم را به صورت تصویری نشان دهید. مثلاً می‌توانید از رنگ‌های مختلف برای گره‌ها و خطوط استفاده کنید تا بخش‌های مختلف نقشه ذهنی را تمایز دهید. همچنین، با استفاده از تصاویر یا آیکون‌ها، می‌توانید مفاهیم را به صورت تصویری نشان داده و به حافظه خود کمک کنید تا بهتر اطلاعات را به خاطر بسپارد.

بعد از اتمام ساختاردهی نقشه ذهنی، شما می‌توانید با نگاه کردن به نقشه، به سرعت مفاهیم و ارتباطات بین آن‌ها را درک کنید. همچنین، با تکرار نگاه کردن به نقشه ذهنی، می‌توانید اطلاعات را به خاطر بسپارید و در فرآیند یادگیری و حفظ مطالب بهتر عمل کنید.

تکنیک حافظه نقشه ذهنی یک روش قدرتمند است که به شما کمک می‌کند اطلاعات را به صورت ساختارمند و قابل فهم در حافظه خود ذخیره کنید. با استفاده از این تکنیک، می‌توانید سرعت خواندن خود را بهبود بخشید و بهترین درک از مطلب را داشته باشید

افزایش دامنه دید: تمرینات پروگرسیو پیرل چیست ؟‌

ترینات پروگرسیو پیرل (Progressive Perl) یک روش برای افزایش دامنه دید و توانایی خواندن سریع‌تر است. این تمرینات شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و تکنیک‌ها هستند که به شما کمک می‌کنند در خواندن سریع‌تر و با دقت بالاتر عمل کنید. در زیر، چند تمرین پروگرسیو پیرل را برای افزایش دامنه دید خود معرفی می‌کنم:

تمرین خواندن با سرعت: در این تمرین، شروع به خواندن مطالب را با سرعت طبیعی خود کنید. سپس، به تدریج سرعت خواندن خود را افزایش دهید. هدف این تمرین، آشنایی با سطح جدید سرعت خواندن و تسلط بر آن است.
تمرین قلمرو لغات: در این تمرین، هدف شما افزایش دامنه لغات است. بخشی از زمان خود را به مطالعه و یادگیری لغات جدید اختصاص دهید. از منابع متنوعی مانند کتاب‌ها، مقالات و نشریات استفاده کنید و لغات جدید را در جملات و متن‌های واقعی ببینید.
تمرین خواندن با سرعت متغیر: در این تمرین، شروع به خواندن با سرعت طبیعی خود کنید. سپس، به صورت تدریجی سرعت خواندن خود را افزایش دهید و سپس آن را کاهش دهید. هدف این تمرین، تسلط بر قابلیت تنظیم سرعت خواندن است.
تمرین خواندن با دامنه دید گسترده: در این تمرین، هدف شما افزایش دامنه دید خود است. بخشی از زمان خود را به خواندن مطالب متنوع و گسترده اختصاص دهید. از منابع مختلفی مانند رمان‌ها، کتاب‌های غیر داستانی، مقالات و وبلاگ‌ها استفاده کنید.

تمرین خواندن با تکنیک‌های فعال: در این تمرین، از تکنیک‌های فعال برای افزایش دامنه دید خود استفاده کنید. به عنوان مثال، می‌توانید با خواندن سریع و متمرکز، جملات را به صورت کامل و با دقت بالا بخوانید. همچنین، می‌توانید از تکنیک‌های مثل پرسش و پاسخ، خلاصه‌سازی و تفسیر مطلب استفاده کنید تا بهتر درک کنید و اطلاعات را در حافظه خود ثبت کنید.
تمرین خواندن با محدودیت زمان: در این تمرین، شروع به خواندن با زمان محدود کنید. به عنوان مثال، تصمیم بگیرید که در یک دقیقه یا پنج دقیقه، چقدر مطلب را بخوانید. این تمرین به شما کمک می‌کند سرعت خواندن خود را افزایش داده و به طور همزمان دقت خواندن را حفظ کنید.
تمرین خواندن با تغییر محیط: در این تمرین، مکان خواندن خود را تغییر دهید. به عنوان مثال، اگر همیشه در یک محیط خاص مطالعه می‌کنید، سعی کنید در محیط‌های مختلف و تنوع‌بخش مطالعه کنید. این تغییرات در محیط می‌تواند به شما کمک کند تا بتوانید در شرایط مختلف و با تمرکز بالا بخوانید.
تمرین خواندن با استفاده از نرم‌افزارها و ابزارهای آموزشی: در دنیای دیجیتال امروز، بسیاری از نرم‌افزارها و ابزارهای آموزشی وجود دارد که به شما کمک می‌کند دامنه دید خود را افزایش دهید. مثلاً می‌توانید از نرم‌افزارهای آموزش زبان مانند Duolingo، Rosetta Stone یا Babbel استفاده کنید تا لغات جدید یاد بگیرید و مکالمات را تقویت کنید.

علاوه بر آن، می‌توانید از نرم‌افزارهای فلش کارت مانند Anki یا Quizlet استفاده کنید تا با استفاده از تکنیک فلش کارت، لغات و مفاهیم را به خاطر بسپارید. همچنین، می‌توانید از سایر ابزارهای آموزشی مشابه استفاده کنید که به شما در یادگیری و حفظ مطالب به صورت تعاملی کمک می‌کنند.

استفاده از نرم‌افزارها و ابزارهای آموزشی به شما این امکان را می‌دهد که به صورت ساختارمند و منظم درس بخوانید و تمرین کنید. همچنین، برخی از این نرم‌افزارها قابلیت پیگیری و ثبت پیشرفت شما را دارند که به شما انگیزه بیشتری برای ادامه تمرینات می‌دهد

حجة الاسلام و المسلمین رضوانی
شنبه ۶ آبان ۰۲

آیه ۱۲۸ | دعاهاى پرمحتواى ابراهیم و اسماعیل ۳

تفسیر سوره مبارکه بقره آیه ۱۲۸ جلسه ۳ حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ یدالله رضوانی ۳ جلسه تفسیر آیه صدو بیست و هشتم بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏ وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثابَهً لِلنَّاسِ وَ أَمْناً وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهیمَ مُصَلًّى وَ عَهِدْنا إِلى‏ إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ أَنْ طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطَّائِفینَ وَ الْعاکِفینَ وَ […]

...فهرست مطالب

تفسیر سوره مبارکه بقره آیه ۱۲۸ جلسه ۳

حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ یدالله رضوانی

۳ جلسه تفسیر آیه صدو بیست و هشتم

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏

وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثابَهً لِلنَّاسِ وَ أَمْناً وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهیمَ مُصَلًّى وَ عَهِدْنا إِلى‏ إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ أَنْ طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطَّائِفینَ وَ الْعاکِفینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ (۱۲۵) وَ إِذْ قالَ إِبْراهیمُ رَبِّ اجْعَلْ هذا بَلَداً آمِناً وَ ارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَراتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُمْ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ قالَ وَ مَنْ کَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلیلاً ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلى‏ عَذابِ النَّارِ وَ بِئْسَ الْمَصیرُ (۱۲۶) وَ إِذْ یَرْفَعُ إِبْراهیمُ الْقَواعِدَ مِنَ الْبَیْتِ وَ إِسْماعیلُ رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمیعُ الْعَلیمُ (۱۲۷) رَبَّنا وَ اجْعَلْنا مُسْلِمَیْنِ لَکَ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِنا أُمَّهً مُسْلِمَهً لَکَ وَ أَرِنا مَناسِکَنا وَ تُبْ عَلَیْنا إِنَّکَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحیمُ (۱۲۸) رَبَّنا وَ ابْعَثْ فیهِمْ رَسُولاً مِنْهُمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِکَ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَهَ وَ یُزَکِّیهِمْ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَزیزُ الْحَکیمُ (۱۲۹)

و [یاد کنید] هنگامى که ما این خانه [کعبه‏] را براى همه مردم محل گردهمایى و جاى امن وامان قرار دادیم، و [فرمان دادیم:] از مقام ابراهیم جایگاهى براى نماز انتخاب کنید. و به ابراهیم و اسماعیل سفارش کردیم که: خانه‏ام را براى طواف کنندگان و اعتکاف‏کنندگان و رکوع کنندگان وسجده‏گذاران [از هر آلودگى ظاهرى و باطنى‏] پاکیزه کنید. (۱۲۵) و [یاد کنید] آن گاه که ابراهیم گفت: پروردگارا! این [مکان‏] را شهرى امن قرار ده و اهلش را آنان که به خدا و روز قیامت ایمان آورده‏اند از هر نوع میوه و محصول روزى بخش. خدا فرمود: [دعایت را درباره مؤمنان اجابت کردم، ولى‏] هر که کفر ورزد بهره اندکى به او خواهم داد، سپس او را به عذاب آتش مى‏کشانم و آن بد بازگشت گاهى است. (۱۲۶) و [یاد کنید] زمانى که ابراهیم و اسماعیل پایه‏هاى خانه کعبه را بالا مى‏بردند [و به پیشگاه حق مى‏گفتند:] پروردگارا! [این عمل را] از ما بپذیر که تو شنوا و دانایى، (۱۲۷) پروردگارا! ما را تسلیم فرمان خود قرار ده! و از دودمان ما، امتى که تسلیم فرمانت باشند، به وجود آور! و طرز عبادتمان را به ما نشان ده و توبه ما را بپذیر، که تو توبه‏پذیر و مهربانى! (۱۲۸) پروردگارا! در میان آنها پیامبرى از خودشان برانگیز، تا آیات تو را بر آنان بخواند، و آنها را کتاب و حکمت بیاموزد، و پاکیزه کند؛ زیرا تو توانا و حکیمى (و بر این کار، قادرى)!» (۱۲۹)

پخش‌کننده صوت

00:00

برای افزایش یا کاهش صدا از کلیدهای بالا و پایین استفاده کنید.

تفسیر سوره مبارکه بقره – آیه ۱۲۸

دعاهاى پرمحتواى ابراهیم و اسماعیل علیهما السلام در مورد خود و دودمانشان‏

حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ یدالله رضوانی

«أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنَ الشَّیْطَانِ اللَّعینِ الرَّجِیمِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم‏ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ وَ صَلَّی اللهُ عَلَی سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرینَ وَ اللَّعنَهُ الدَّائِمَهُ عَلَی أعْدائِهِمْ مِنَ الآنِ إلِی قِیامِ یَومِ الدِّینِ».

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏

وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثابَهً لِلنَّاسِ وَ أَمْناً وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهیمَ مُصَلًّى وَ عَهِدْنا إِلى‏ إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ أَنْ طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطَّائِفینَ وَ الْعاکِفینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ (۱۲۵) وَ إِذْ قالَ إِبْراهیمُ رَبِّ اجْعَلْ هذا بَلَداً آمِناً وَ ارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَراتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُمْ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ قالَ وَ مَنْ کَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلیلاً ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلى‏ عَذابِ النَّارِ وَ بِئْسَ الْمَصیرُ (۱۲۶) وَ إِذْ یَرْفَعُ إِبْراهیمُ الْقَواعِدَ مِنَ الْبَیْتِ وَ إِسْماعیلُ رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمیعُ الْعَلیمُ (۱۲۷) رَبَّنا وَ اجْعَلْنا مُسْلِمَیْنِ لَکَ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِنا أُمَّهً مُسْلِمَهً لَکَ وَ أَرِنا مَناسِکَنا وَ تُبْ عَلَیْنا إِنَّکَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحیمُ (۱۲۸) رَبَّنا وَ ابْعَثْ فیهِمْ رَسُولاً مِنْهُمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِکَ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَهَ وَ یُزَکِّیهِمْ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَزیزُ الْحَکیمُ (۱۲۹)

و [یاد کنید] هنگامى که ما این خانه [کعبه‏] را براى همه مردم محل گردهمایى و جاى امن وامان قرار دادیم، و [فرمان دادیم:] از مقام ابراهیم جایگاهى براى نماز انتخاب کنید. و به ابراهیم و اسماعیل سفارش کردیم که: خانه‏ام را براى طواف کنندگان و اعتکاف‏کنندگان و رکوع کنندگان وسجده‏گذاران [از هر آلودگى ظاهرى و باطنى‏] پاکیزه کنید. (۱۲۵) و [یاد کنید] آن گاه که ابراهیم گفت: پروردگارا! این [مکان‏] را شهرى امن قرار ده و اهلش را آنان که به خدا و روز قیامت ایمان آورده‏اند از هر نوع میوه و محصول روزى بخش. خدا فرمود: [دعایت را درباره مؤمنان اجابت کردم، ولى‏] هر که کفر ورزد بهره اندکى به او خواهم داد، سپس او را به عذاب آتش مى‏کشانم و آن بد بازگشت گاهى است. (۱۲۶) و [یاد کنید] زمانى که ابراهیم و اسماعیل پایه‏هاى خانه کعبه را بالا مى‏بردند [و به پیشگاه حق مى‏گفتند:] پروردگارا! [این عمل را] از ما بپذیر که تو شنوا و دانایى، (۱۲۷) پروردگارا! ما را تسلیم فرمان خود قرار ده! و از دودمان ما، امتى که تسلیم فرمانت باشند، به وجود آور! و طرز عبادتمان را به ما نشان ده و توبه ما را بپذیر، که تو توبه‏پذیر و مهربانى! (۱۲۸) پروردگارا! در میان آنها پیامبرى از خودشان برانگیز، تا آیات تو را بر آنان بخواند، و آنها را کتاب و حکمت بیاموزد، و پاکیزه کند؛ زیرا تو توانا و حکیمى (و بر این کار، قادرى)!» (۱۲۹)

رَبَّنا وَ اجْعَلْنا مُسْلِمَیْنِ لَکَ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِنا أُمَّهً مُسْلِمَهً لَکَ وَ أَرِنا مَناسِکَنا وَ تُبْ عَلَیْنا إِنَّکَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ ۱

مراد از بیان کلمه مُسلِم

پیرامون مراد خداوند تبارک و تعالی از مسلم عرض کردیم که سه چیز است: یکی اینکه مراد از اسلام، اعتقادات به جمیع عقاید حقه ، دوم خلوص و توجه خاص از طرف بنده به ذات احدیت به عنوان مبدا و سوم اطاعت مطلق اوامر و نواهی حضرت حق که اگر بخواهیم همه این موارد را خلاصه کنیم، خلاصه آن این است که انسان به صراط مستقیم واصل شود.

نحوه امتثال اوامر الهی

در بحث اینکه ما اطاعت و امتثال اوامر الهی را داشته باشیم آن هم به عنوان مسلم و تسلیم مطلق، لازم است که سه مقام را بررسی نماییم: یکی بحث توکل است، دیگری بحث رضا و در آخر بحث تسلیم ، این سه مقام ، مقاماتی هستند که انسان را تعالی می‌دهند.

معنای توکل در واژه فارسی

خود توکل آنچه که از نظر واژه فارسی به ذهن می‌خورد، یعنی اینکه انسان امورات خود را به ذات احدیت واگذار کند و به خداوند اعتماد داشته باشد که در جلسه قبل به این مورد اشاره کردیم.

شرح معنای توکل

یعنی آنچه که خداوند فرموده است را ما مبنای کارهایمان قرار دهیم، آنچه که خدا دستور داده از قرآن و اهل‌بیت به دست می‌آیند و همه آن کلمات در آیات و روایت ائمه اطهار صلوات الله اجمعین ذکر شده‌اند ، ما باید به دستورات عمل کنیم با اعتمادی که به او خواهیم داشت؛ این همان توکل است.

بررسی معنای رضا

رضا درواقع موافقت دادن وجودمان با خداوند است؛ من این‌ها را به این صورت برداشت کردم که نوشته‌ام ، موافقت دادن وجود انسان با رضایت حق تعالی، به طوری که همه طبع و تمایلات ما با مشیت و اراده حق یکی بشود؛ به این رضا گفته می‌شود یعنی ما به هرچیزی که خداوند می‌دهد، رضا باشیم ،همان بحثی که در جلسات پیش به آن اشاره کردیم که بحث رضایت داشتن به قضا و قدر الهی بود.

شرح مقام تسلیم

اما بحثی که در مانحن باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد، بحث تسلیم است ،مقام تسلیم مقامی است که اگر انسان داشته باشد، به مسلم بودن و اسلام می‌رسد ، مقام تسلیم خلاصه آنچه که در روایات گفته شده و از آن یک کلمه است: «فناء فی الله» ، تسلیم یعنی کسی که «فانی فی الله» باشد، نگوییم چرا من؟ یا خدا چرا این کار را کرد اینگونه نباشد درواقع اگر غیر از این باشد “تسلیم” محسوب نمی‌شود.

اراده انسان متوکل

مرتبه‌ای برای انسان ذکر شده که در آیه شریفه«مَآ تَشَآءُونَ إِلّآ أَن یَشَآءَ اللهُ»۲ یعنی درواقع انسان نمی‌خواهد مگر چیزی که خداوند بخواهد؛ هر چه خدا خواست همان می‌شود.

زمینه سازی مشیت الهی

البته بحث مشیت را اشاره می‌کنم و آن اینکه زمینه‌ساز مشیت الهی خود انسان و بنده است به همین علت «مَآ تَشَآءُونَ» یعنی هیچ چیز نمی‌خواهند، «إِلّآ أَن یَشَآءَ اللهُ». فقط آنچه که خدا خواستار آن است، می‌خواهند؛ پس به دنبال مشیت حضرت حق هستند و دنبال این هستند که به خواسته خداوند برسند.

اهمیت مقام تسلیم

مسلما تسلیم، مقام بسیار خاصی در درگاه الهی برای انسان خواهد بود و کسی که این مقام را داشته باشد، مقرب می‌شود و به قرب می‌رسد«عِنْدَ مَلِیکٍ مُقْتَدِرٍ»۳ اگر کسی خواست مقرب شود، باید این مقام را داشته باشد.

مقام تسلیم حضرت ابراهیم و اسماعیل

اینکه می‌بینید حضرت ابراهیم و اسماعیل در این آیات مدنظر هستند، این است که مسلما آن‌ها هر چه خدا خواست را بدون آنکه کوچک‌ترین تردیدی در خواسته خدا داشته باشند ، نسبت به اینکه برای آن‌ها خوب یا بد بود انجام دادند.

ذبح اسماعیل طبق خواست خداوند

بحث همه آنچه که مدنظر قرار دادیم، ذبح کردن حضرت اسماعیل توسط پدرش حضرت ابراهیم علیه السلام است که وقتی از طرف خدا امر بر این شد، حضرت اسماعیل را ذبح کند، بدون اینکه هیچ شک و شبهه‌ای در دل و عمل خودش یا اسماعیل ایجاد شود، آن کار را انجام داد، این مقام تسلیم است چراکه هرچه خدا خواست را خواستند ،لذا فناء یعنی هیچ ادعایی برای خودشان نداشتند.

تعالی انسان در مراتب

اگر کسی بحث تسلیم را در خودش ایجاد کند می‌تواند به مقامی که در این آیه فرموده است، برسد یعنی مسلم شود که توضیح دادیم مقام بسیار خاصی است و باید به آن دقت کرد.

تعالی حضرت ابراهیم

این حرف‌هایی که می‌زنیم بیهوده نیست و واقعی است ، حضرت ابراهیم از خدا یک سری از مقامات را مانند امامت درخواست کرد و سپس آن را ارتقا داد ، این مسلم است که خودش را تعالی می‌دهد و در ابتدا به دنبال یک مقام پایین‌تر نیست تا بعد از آن به مقام بالاتر برسد آنچه که از مقامات را از خداوند درخواست کرد سپس پیشروی نمود تا همه مقامات را از آن خود کرد کما اینکه کلیه این آیات به دنبال یکدیگر آمده‌اند.

ارتقای مقام حضرت ابراهیم

مقام ابراهیم در آیات اولیه پایین‌تر است و لذا مقام امامت از مقام مسلم بودن پایین‌تر می‌باشد البته نه به آن معنای محاوره‌ای که به آن مسلمان می‌گوییم خیر؛ این مسلم در معنای خاص خودش بکار می‌رود یعنی کسی که مردم را به تسلیم خدا دربیاورد.

لغو تحصیل حاصل توسط خداوند

آنچه که مسلم است ما باید این را بفهمیم که مسلم در اینجا معنای خاصی دارد که حضرت ابراهیم اینگونه درخواست کرده است و الا اگر به همان توحید یا شهادت بر توحید و نبوت که در بین خودمان معروف است، حضرت ابراهیم دارای این موارد بود، یکی از توالی فاسد، تحصیل حاصل است؛ در کارهای خداوند تحصیل حاصل وجود ندارد چرا؟ چون تحصیل حاصل لغو است و از حکیمی مانند حضرت حق تعالی چیزی که لغو باشد، صادر نمی‌شود؛ پس چیزی که حضرت ابراهیم درخواست کرده حاوی معانی خاصی است.

درخواست حضرت ابراهیم

چیزی که حضرت ابراهیم درخواست کرده، مسلمان بودن ظاهری یا شناسنامه‌ای نبوده، ایشان مسلم بودن به معنای خاص آن را درخواست می‌کرده که صیغه آن یعنی باب افعال، بیانگر آن است .

کسب مقامات پنج‌گانه

همچنین مقاماتی که قبل از آن درخواست کرده ، ایشان از خداوند پنج را مقام درخواست نموده و هر پنج مقام را اخذ نمودند که البته همه آن‌ها را به تنهایی کسب نموده است ،«مَآ تَشَآءُونَ إِلّآ أَن یَشَآءَ اللهُ» تا خودش نخواهد که خداوند برای او مشیت نمی‌کند ، مشیت ذات احدیت بر این است که آن بنده به دنبالش برود.

شرط هدایت شدن از نظر قرآن

هدایت می‌خواهید؟ باید مهتدی باشید «مَنْ یَهْدِ اللَّهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِی»۴ اگر خواستید هدایت خدا شامل شما شود ، باید به دنبال آن باشید ،مانند قصه‌ای که یک نفر به مشهد رفته بود و التماس می‌کرد که یا امام رضا یکی از ماشین‌ها بانک به نام من باشد! در عالم خواب حضرت رضا به آن فرد گفت که در بانک یک حساب باز کن؛ پس ما باید به دنبال مشیت باشیم تا مشیت شامل حال ما نیز بشود.

نتیجه عزت طلبی و ذلت طلبی

اگر کسی عزت طلب باشد نمی‌تواند هر روز دست خود را جلوی دیگر بندگان خدا دراز کند این ذلیل طلبی است و لذا مشیت خدا بر این قرار می‌گیرد که او را ذلیل کند اما اگر کسی عزت طلب باشد، خدا به او عزت می‌دهد .

ضلالت و گمراهی انسان

اگر کسی که هدایت بخواهد خداوند او را هدایت نمی کند و کسی هدایت نخواهد، ضلالت او را فرا می‌گیرد «مَنْ یُضْلِلِ اللَّهُ فَلَا هَادِیَ لَهُ» ۵ در آیات اینگونه گفته نمی‌شود که خدا ضلالت می‌دهد چرا که خدا ضلالت نمی‌دهد اما خودش باید دنبال هدایت باشد تا خدا، قرآن و اهل‌بیت هادی او شوند.

مراد از بیان کلمه امت

مفسرین درباره «وَ مِنْ ذُرِّیَّتِنا أُمَّهً مُسْلِمَهً لَکَ»۶ می‌گویند که مراد از امت در اینجا، همان امت پیامبر است (امتی که حضرت رسول اکرم بر آن‌ها رهبری خواهد کرد. حضرت ابراهیم بعد از درخواست امامت، مقام مسلم بودن را نیز درخواست نمود هم برای خودش هم برای عده‌ای از فرزندانش آن هم مُسْلِمَهً لَکَ.